تا تاریخ ۱۹ ژوئن ۲۰۲۴، به گزارش وزارت بهداشت غزه و براساس اعلام دفتر هماهنگی امور بشردوستانه سازمان ملل متحد، از زمان حمله حماس و تهاجم اسرائیل در اکتبر ۲۰۲۳، ۳۷٬۳۹۶ نفر در نوار غزه کشته شدهاند.۱
اگرچه مقامات اسرائیلی این آمار را به چالش کشیدهاند، اما سرویسهای اطلاعاتی اسرائیل، سازمان ملل متحد و سازمان جهانی بهداشت این ارقام را دقیق تلقی کردهاند.۲ تحلیلهای مستقل، با مقایسه تغییرات در تعداد مرگ و میر کارکنان آژانس امداد و کار سازمان ملل (UNRWA) با آمار وزارت بهداشت،۳ ادعای جعل دادهها را غیرمحتمل دانستهاند.۴
جمعآوری دادهها برای وزارت بهداشت غزه به دلیل تخریب بخش بزرگی از زیرساختها، روز به روز دشوارتر میشود.۵ این وزارتخانه ناچار شده است گزارشهای معمول خود که بر اساس مرگ و میر در بیمارستانها یا افراد فوت شده آورده شده است را با اطلاعات منابع رسانهای قابل اعتماد و اولین پاسخدهندگان تکمیل کند. این تغییر به ناچار باعث کاهش جزئیات دادههای قبلی شده است. در نتیجه، وزارت بهداشت غزه اکنون تعداد اجساد ناشناس را به طور جداگانه گزارش میدهد. تا تاریخ ۱۰ مه ۲۰۲۴، ۳۰ درصد از ۳۵٬۰۹۱ مرگ و میر ناشناس بودند.۱
برخی مقامات و رسانهها از این توسعه که با هدف بهبود کیفیت دادهها انجام شده، برای زیر سوال بردن صحت اطلاعات استفاده کردهاند. با این حال، تعداد گزارش شده مرگ و میر احتمالاً کمتر از واقعیت است. سازمان غیر دولتی Airwars که ارزیابیهای دقیقی از وقایع نوار غزه انجام میدهد، اغلب متوجه میشود که نام تمامی قربانیان قابل شناسایی در لیست وزارت بهداشت درج نشده است.۶ علاوه بر این، سازمان ملل تخمین زده است که تا ۲۹ فوریه ۲۰۲۴، ۳۵ درصد از ساختمانهای نوار غزه تخریب شدهاند،۵ بنابراین تعداد اجسادی که هنوز در زیر آوار مدفون شدهاند، احتمالاً قابل توجه است و به بیش از ۱۰٬۰۰۰ نفر تخمین زده میشود.۷
درگیریهای مسلحانه اثرات غیرمستقیمی بر سلامت دارند که فراتر از آسیبهای مستقیم ناشی از خشونت است. حتی اگر درگیری فوراً پایان یابد، تعداد زیادی مرگ و میر غیرمستقیم در ماهها و سالهای آتی از جمله به دلیل بیماریهای عفونی، غیرعفونی و مشکلات تولیدمثل رخ خواهد داد. با توجه به شدت این درگیری؛ تخریب زیرساختهای بهداشتی؛ کمبود شدید غذا، آب و پناهگاه؛ ناتوانی مردم در فرار به مکانهای امن و کاهش بودجه آژانس امداد و کار سازمان ملل متحد، که یکی از معدود سازمانهای بشردوستانه فعال در نوار غزه است، تعداد کل مرگ و میرها بسیار بالا خواهد بود.۸
در درگیریهای اخیر، تعداد مرگ و میرهای غیرمستقیم سه تا پانزده برابر تعداد مرگ و میرهای مستقیم بوده است. با استفاده از برآورد محافظهکارانه چهار مرگ غیرمستقیم به ازای هر یک مرگ مستقیم،۹ تخمین زده میشود که تا ۱۸۶٬۰۰۰ یا حتی بیشتر از مرگ و میرها ناشی از درگیری کنونی در غزه باشد. با استفاده از برآورد جمعیت نوار غزه در سال ۲۰۲۲ که ۲٬۳۷۵٬۲۵۹ نفر بود، این رقم معادل ۷.۹ درصد از کل جمعیت نوار غزه خواهد بود. گزارشی از ۷ فوریه ۲۰۲۴، در زمانی که تعداد مرگ و میرهای مستقیم ۲۸٬۰۰۰ نفر بود، تخمین زده بود که بدون آتشبس، بین ۵۸٬۲۶۰ مرگ (بدون اپیدمی یا تشدید) و ۸۵٬۷۵۰ مرگ (در صورت وقوع هر دو) تا ۶ اوت ۲۰۲۴ رخ خواهد داد.۱۰
آتشبس فوری و ضروری در نوار غزه به همراه اقداماتی برای توزیع تجهیزات پزشکی، غذا، آب تمیز و منابع دیگر برای نیازهای اساسی انسانی لازم است. همزمان، نیاز به ثبت مقیاس و ماهیت رنج در این درگیری وجود دارد. مستندسازی مقیاس واقعی برای اطمینان از پاسخگویی تاریخی و شناخت هزینه کامل جنگ بسیار مهم است. این نیز یک الزام قانونی است. اقدامات موقت تعیین شده توسط دادگاه بینالمللی دادگستری در ژانویه ۲۰۲۴، اسرائیل را موظف میکند که “اقدامات موثر برای جلوگیری از تخریب و اطمینان از حفظ شواهد مربوط به اتهامات اعمال در چهارچوب… کنوانسیون نسلکشی” اتخاذ کند.۱۱ وزارت بهداشت غزه تنها سازمانی است که تعداد مرگ و میرها را شمارش میکند. این دادهها همچنین برای بهبود پس از جنگ، بازسازی زیرساختها و برنامهریزی کمکهای بشردوستانه حیاتی خواهند بود.